กดขี่แรงงาน-ค้ากาม กต.สหรัฐทำรายงาน ‘โอบามา’จ่อคว่ำบาตร

สหรัฐฯลดระดับความน่าเชื่อถือในการตอบสนอง การแก้ปัญหาค้ามนุษย์ของไทย ชี้ล้มเหลวหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการปราบปรามการค้ามนุษย์ในอุตสาหกรรมประมง เอาแรงงานต่างด้าวมาบังคับใช้แรงงานและค้าประเวณี จวกยับเจ้าหน้าที่กองทัพเรือพัวพันผลประโยชน์โรฮิงญา ขณะที่สำนักกลางคริสเตียนในไทยถกปัญหาค้ามนุษย์แนะรัฐต้องร่วมมือแก้ปัญหามากๆ

หลังจากที่ประเทศไทยถูกจับตาเกี่ยวกับปัญหาการค้ามนุษย์ ในที่สุดเมื่อวันที่ 20 มิ.ย. กระทรวงต่างประเทศสหรัฐฯได้ออกแถลงรายงานสถานการณ์การค้ามนุษย์ หรือทีไอพี ประจำปี 2557 อย่างเป็นทางการ ผลปรากฏว่า ไทยถูกปรับลดระดับลงไปอยู่ระดับ 3 หรือ Tier 3 ซึ่งเป็นระดับต่ำสุด เทียบเท่ากับซีเรีย ซาอุดีอาระเบีย เยเมน ซิมบับเว เกาหลีเหนือ คิวบา รัสเซีย จากเดิมที่เคยอยู่ระดับ 2 Watch List ระดับจับตาพิเศษ โดยให้เหตุผลว่าไทยไม่ยอมปฏิบัติตามมาตรฐาน ในการจัดการปัญหาค้ามนุษย์ อย่างที่มีการเตือนตลอด 4 ปีที่ผ่านมา ทั้งไม่พยายามแก้ปัญหาเท่าที่ควร การพยายามบังคับใช้กฎหมายต่อต้านการค้ามนุษย์ยังไม่มีประสิทธิภาพ ปล่อยให้ผู้กระทำผิดได้รับการละเว้นโทษ ซึ่งถือเป็นอุปสรรคอย่างมากต่อการแก้ไข

ทั้งนี้ กระทรวงต่างประเทศสหรัฐฯยังยกตัวอย่างในเรื่องความล้มเหลวในการปราบปรามการค้ามนุษย์ในอุตสาหกรรมการประมง การลักลอบนำแรงงานต่างด้าวมาใช้แรงงานและค้าประเวณี ไปจนถึงเหตุที่เจ้าหน้าที่กองทัพเรือไทยพัวพันการหาผลประโยชน์กับผู้ลี้ภัยชาวมุสลิมโรฮิงญา ทั้งยังฟ้องร้องผู้สื่อข่าว 2 คน ที่นำรายงานข่าวของรอยเตอร์พิมพ์เผยแพร่ซ้ำด้วย

รายงานสถานการณ์การค้ามนุษย์ เป็นรายงานประจำปีที่กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ มีหน้าที่ต้องจัดทำขึ้นตามกฎหมายสหรัฐฯ-Trafficking Victims Protection Act of 2000 หรือทีวีพีเอ เพื่อเสนอรัฐสภาสหรัฐฯ เกี่ยวกับสถานการณ์การค้ามนุษย์ในประเทศต่างๆ ทั่วโลก โดยจัดระดับดังนี้

Tier 1 ประเทศที่ดำเนินการโดยสอดคล้องกับมาตรฐานขั้นต่ำในการขจัดการค้ามนุษย์ตาม กฎหมายทีวีพีเอ, Tier 2 ประเทศที่ดำเนินการไม่สอดคล้องกับมาตรฐานขั้นต่ำตามทีวีพีเอ แต่ได้ใช้ความพยายามอย่างมีนัยสำคัญในการปรับปรุงแก้ไข, Tier 2 Watch List หรือ Tier 2.5 คล้ายกับ Tier 2 แต่มีเหยื่อการค้ามนุษย์จำนวนมากหรือเพิ่มขึ้นมาก หรือไม่มีหลักฐานชัดเจนว่าได้ใช้ความพยายามเพิ่มขึ้นในการต่อต้านการค้ามนุษย์ และ Tier 3 ประเทศที่ดำเนินการไม่สอดคล้องกับมาตรฐานขั้นต่ำตามทีวีพีเอ และไม่ได้ใช้ความพยายามอย่างมีนัยสาคัญ ซึ่งสหรัฐฯอาจพิจารณาระงับการให้ความช่วยเหลือที่มิใช่ความช่วยเหลือเพื่อมนุษยธรรม และความช่วยเหลือที่เกี่ยวกับการค้า นอกจากนี้ รายงานทีพีไอของกระทรวงต่างประเทศสหรัฐฯครั้งนี้ ยังได้ปรับลดระดับมาเลเซีย และเวเนซุเอลา ลงไปอยู่ระดับ 3 เฉกเช่นเดียวกับไทยด้วย

ส่วนความเคลื่อนไหวที่ไทย วันเดียวกัน ที่สำนักกลางนักเรียนคริสเตียนวันเดียวกันมีการจัดงาน “10 ปี มูลนิธิพิทักษ์สตรี (เอเอที)” นายโยเก้น โทมัส ผู้อำนวยการเอเอที กล่าวเปิดงานว่า เอเอทีให้การคุ้มครองช่วยเหลือผู้หญิงและเด็กที่อยู่ในธุรกิจทางเพศมา 1,591 คน พบเป็นเด็กและผู้หญิงที่มาจากสปป.ลาวมากที่สุด 995 คน รองมาเป็นพม่า 227 คน กัมพูชา 157 คน ไทย 96 คน เพื่อเป็นการแก้ปัญหา ขอเสนอทางแก้ คือต้องมีกลไกระหว่างรัฐที่จะมาแก้ปัญหาร่วมกัน พร้อมพัฒนาความร่วมมือกลุ่มผู้หญิงด้วยกันในภูมิภาคอาเซียน และสร้างความตระหนักรู้ปัญหาค้ามนุษย์ให้คนตั้งแต่ระดับรากหญ้าทั้งชายและหญิง

ขณะเดียวกัน ในการเสวนาเรื่อง ทางเลือกทางออกของเด็กและผู้หญิงกับการแก้ไขปัญหาการค้ามนุษย์สู่อาเซียน พ.ต.ต.จตุพร อรุณฤกษ์ถวิล ผอ.ส่วนป้องกันและปราบปรามการค้ามนุษย์ 2 กรมสอบสวนคดีพิเศษ วิทยากรเสวนา กล่าวว่า เหยื่อค้ามนุษย์ที่ถูกหลอกมาไทย มีพม่าถูกหลอกมาบังคับใช้แรงงานและค้าประเวณี กัมพูชาถูกหลอกมาขอทานใช้แรงงาน และชาวลาวส่วนใหญ่ถูกหลอกมาค้าประเวณี

พ.ต.ต.จตุพรกล่าวด้วยว่า กรณีบังคับขอทาน จากการเข้าจับกุมแก๊งทรมานเด็กขอทานที่พัทยา พบมีเด็กอายุ 3, 5, 7 ขวบ บอกว่า คิดถึงบ้าน แต่ไม่คิดถึงพ่อแม่ เพราะพ่อแม่ขายเด็กเหล่านี้ หากมีการกวาดล้างเด็กขอทาน ถ้าไม่มีการจับกุมนายหน้าค้ามนุษย์ปัญหาไม่จบ เคยไปจับกุมนายหน้า พบว่าเคยเข้ามาในไทยร้อยกว่าครั้ง ขนคนมาแล้วไม่ต่ำกว่า 500 คน ถือเป็นข้อมูลที่น่าตกใจ สหรัฐอเมริกาก็จับตาเรื่องการใช้แรงงานประมง มีนายหน้าจากชายแดนส่งขายนายหน้าปลายทาง แล้วนำแรงงานไปขังไว้ในห้อง ออกเรือไป 15 วันขึ้นฝั่งกลับมาก็ขังในห้องต่อ ต่อให้จับยังไงปัญหาก็ไม่จบ จึงได้คุยกับผู้ประกอบการประมงที่แสมสาร หารือกันจนเกิดเป็นแสมสารโมเดล โดยให้มีการจัดทำระบบการตรวจสอบ ต่อไปคนต่างด้าวที่เข้ามาในเรือต้องมีการตรวจสอบ

ด้าน น.ส.สิริโสภา เตียนสำรวย นักสังคม สงเคราะห์ชำนาญการ สถานคุ้มครองและพัฒนาอาชีพบ้านเกร็ดตระการ กล่าวว่า ที่บ้านเกร็ดตระการมีเหยื่อค้ามนุษย์ที่เป็นคนไทยมากกว่าต่างประเทศ ขณะเดียวกัน ยังพบว่าเป็นเด็กอายุต่ำกว่าที่ผ่านมา เคยเจอกรณีผู้เสียหายเป็นเด็กอายุ 10 ขวบ ถูกล่อลวงไปค้าบริการทางเพศ ขณะที่แม่เล้าเด็กอายุเพียง 12 ปี นอกจากนี้ สาเหตุที่เด็กเข้าสู่ขบวนการค้ามนุษย์เนื่องจากติดวัตถุนิยม อยากได้ อยากมีมือถือ ขณะที่โซเชียลเน็ตเวิร์ก อาทิ ไลน์ เป็นเครื่องมือติดต่อให้เด็กเหล่านี้ออกมาค้าบริการทางเพศ อย่างเช่นกรณีหนึ่ง มีการนัดเพื่อนผ่านไลน์ชวนไปกินหมูกระทะ แต่เอาเข้าจริงเป็นการหลอกไปพบลูกค้าซื้อประเวณี

สำนักข่าวเอพีรายงานในเวลาต่อมาว่า นายวิชาวัฒน์ อิศรภักดี เอกอัครราชทูตไทยประจำสหรัฐอเมริกา กล่าวแสดงความผิดหวังภายหลังทราบข่าวประเทศไทยถูกรัฐบาลสหรัฐฯลดระดับการให้ความร่วมมือแก้ปัญหาค้ามนุษย์ โดยระบุรายงานดังกล่าวไม่น่าได้รับการยอมรับ เพราะรัฐบาลไทยได้ดำเนินการแก้ปัญหาการค้ามนุษย์อย่างเป็นรูปธรรมและคืบหน้าแล้ว อย่างไรก็ตาม รัฐบาลไทยยังพร้อมให้ความร่วมมือกับสหรัฐฯอย่างใกล้ชิดเพื่อแก้ปัญหาการค้ามนุษย์อย่างต่อเนื่อง ส่วนรายละเอียดอื่นๆ ของรายงานสถานการณ์ค้ามนุษย์ประจำปี 2557 รัฐบาลสหรัฐฯได้ยกระดับรัฐบาลจีนดีขึ้นจากการแก้ปัญหาเกี่ยวกับค่ายกักกันแรงงานในประเทศให้ดีขึ้น ขณะที่ความเคลื่อนไหวหลังจากนี้ ประธานาธิบดีบารัค โอบามา ผู้นำสหรัฐฯ มีเวลา 90 วัน เพื่อพิจารณาตัดสินใจคว่ำบาตรใดๆ ต่อรัฐบาลประเทศที่ถูกลดระดับการให้ความร่วมมือแก้ปัญหาค้ามนุษย์อยู่ที่ระดับ 3 จำนวน 23 ประเทศ รวมถึงไทย มาเลเซีย อิหร่าน เกาหลีเหนือ รัสเซีย ซาอุดีอาระเบีย ซีเรีย และซิมบับเว